Είστε ένα παράξενο σχήμα με την έννοια ότι είστε ένα δίδυμο – κάτι όχι και τόσο συχνό στην ελληνική σκηνή – με ασυνήθιστο συνδυασμό οργάνων, οι ζωντανές εμφανίσεις σας είναι μάλλον σπάνιες αλλά υπάρχετε ήδη αρκετά περισσότερο από τον μέσο όρο των ελληνικών συγκροτημάτων. Όλα αυτά ήταν ένα πλάνο διαμορφωμένο εξαρχής ή προέκυψαν στο πέρασμα του χρόνου και οφείλονται απλά στην πολύ καλή χημεία σας ως μουσικών και ανθρώπων;
Το πλάνο δεν ήταν διαμορφωμένο εξαρχής, το δίδυμο προέκυψε από ένα jazz κουαρτέτο και από τότε παρέμεινε έτσι. Το παράξενο είναι όχι μόνο το ότι υπάρχουμε τόσο καιρό αλλά και το ότι ηχογραφούμε επί τόσα χρόνια ως ντουέτο albums. Οι ζωντανές εμφανίσεις μας μέχρι τώρα θα λέγαμε ότι κάθε άλλο παρά σπάνιες είναι. Έχουμε εμφανιστεί σε πολλούς χώρους και αρκετές εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχουμε καλύψει αρκετές σεζόν. Οι εμφανίσεις μας ιδανικά θέλουμε να γίνονται υπό κάποιες προϋποθέσεις για να έχουν νόημα και για εμάς και για το κοινό. Μάλλον είναι προφανές ότι χωρίς καλή χημεία μουσικών/ανθρώπων είναι σχεδόν αδύνατο να υπάρξει μια τέτοια συνύπαρξη για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.
Έχετε συνεργαστεί βέβαια και με άλλους μουσικούς αλλά δεν σας πέρασε ποτέ από το μυαλό να προσθέσετε έστω ένα ακόμα μόνιμο μέλος, κάτι που εκτελεστικά θα σας έδινε αρκετά περισσότερες δυνατότητες;
Δεν είναι ότι δεν σκεφτήκαμε να υπάρχει ένα ακόμα μόνιμο μέλος αλλά το ότι συνειδητά θέλαμε από τότε που ξεκινήσαμε να λειτουργούμε ως δημιουργικό και εκτελεστικό δίδυμο. Αυτό είναι άλλωστε που σηματοδοτεί από την αρχή τη μουσική μας ύπαρξη και προσδίδει το στίγμα μας. Παρόλα αυτά σε αρκετές εμφανίσεις και ηχογραφήσεις μας συμμετέχουν άλλοι μουσικοί.
Με την ευκαιρία, πόσο σημαντική ήταν η συμβολή των κρουστών του Σόλη Μπαρκή αλλά και της μουσικής προσωπικότητας του ιδίου στο «Passenger»;
Πρώτα απ’ όλα ο Σόλης Μπαρκή είναι φίλος και επιπλέον έχουμε συνεργαστεί σε ζωντανές εμφανίσεις οπότε η συνεργασία μας ήταν εξαιρετική. Κατάλαβε την ενορχήστρωσή μας στα τέσσερα κομμάτια που συμμετέχει και με το δικό του ύφος στο παίξιμο συνέβαλε στο ethnic ύφος το οποίο θέλαμε να τονίζεται στα σημεία εκείνα όπου εισάγονται τα κρουστά.
Λέμε ότι συνήθως ο τρίτος δίσκος κάθε ονόματος είναι ο δυσκολότερος ενώ αντίστοιχα για έναν…γάμο το κρίσιμο ορόσημο είναι τα επτά χρόνια. Το έβδομο album σας λοιπόν ήταν πιο δύσκολο από τα προηγούμενα ως προς την δημιουργία του ή συνιστούσε μεγαλύτερη πρόκληση;
Κανένα album μας δεν ήταν «εύκολο». Ιδιαίτερα όταν καταγράφεις μουσικές ιδέες και κατ’ επέκταση φράσεις και εικόνες που δεν πατάνε σε κοινότυπα κλισέ και μεθόδους. Όλα μας τα albums ήταν πιο δύσκολο να ολοκληρωθούν στο στούντιο παρά η σύνθεση του υλικού. Άλλωστε ασχολούμαστε με διάφορα projects και έχουμε ένα αρκετό ανέκδοτο υλικό. Ελπίζουμε κάποια στιγμή να το ηχογραφήσουμε και να κυκλοφορήσει.
Αν δεν απατώμαι όλοι οι προηγούμενοι δίσκοι σας είχαν και φωνητικά κομμάτια, κάποιοι μάλιστα περιείχαν εξολοκλήρου τραγούδια. Ποιος ήταν ο λόγος που αυτή τη φορά αφήσατε εκτός τις φωνές σας και κάνατε έναν οργανικό δίσκο;
Έχουμε κυκλοφορήσει δύο οργανικά albums, τα «Oblivion» (2014) και «Invisible Jukebox» (2015) και ακόμα και στα albums με τραγούδια πάντα συμπεριλαμβάνουμε και οργανικές συνθέσεις. Οπότε μας αρέσουν ιδιαιτέρως τα οργανικά κομμάτια, το να αφήνουμε την αφαιρετικότητα της μουσικής να προσφέρει ελευθερία στην πρόσληψη κάθε ακροατή και ακροάτριας. Πολλές φορές μάλιστα σκεφτήκαμε να μη δίνουμε ούτε τίτλους σε τέτοιου είδους συνθέσεις αλλά να τις ονοματίζουμε ανάλογα με τη μορφολογία τους, π. χ. Work 1 for sax and guitar, Sonata, Nocturne, Bagatelle κ.λπ. Μπορεί στο άμεσο μέλλον να το εφαρμόσουμε.
Τι σας έκανε να ξεκινήσετε το album με την δική σας εκδοχή για μια σύνθεση του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ και μάλιστα για βιολί, ενός οργάνου όχι μόνο με πολύ ιδιαίτερο ηχόχρωμα αλλά και δική του «προσωπικότητα» η οποία είναι πολύ διαφορετική τόσο από αυτή του σαξοφώνου όσο και της κιθάρας;
Το « Chaconne» είναι το πρώτο κομμάτι του Passenger» και στην ουσία δεν είναι μια δική μας εκδοχή της Chaconne από την Partita for Violin No. 2 του μεγάλου Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ. Είναι μια πρωτότυπη σύνθεση η οποία εμπνέεται από αυτό το συγκλονιστικό έργο, εν μέρει σε δομή αλλά και σε κάποιες ιδέες μουσικών διαστημάτων καθώς και συναισθηματικής/λυρικής ατμόσφαιρας. Είναι ένα έργο γραμμένο για πνευστό, συγκεκριμένα τενόρο σαξόφωνο και κιθάρα και συνεπώς εντάσσεται στο δικό μας μουσικό, αισθητικό και συγκινησιακό πλαίσιο.
Θα λέγατε ότι είναι ο πιο jazz δίσκος σας μέχρι τώρα;
Όχι. Σε όλα μας τα albums υπάρχουν στοιχεία της jazz όσον αφορά στο αυτοσχεδιαστικό μέρος αλλά και στα δομικά στοιχεία της αλλά όχι με την αίσθηση της straight jazz, αν μπορούμε να πούμε κάτι τέτοιο. Σε αυτό το άλμπουμ, όπως και σε όλα τα προηγούμενα, συνυπάρχουν αρκετά μουσικά ιδιώματα. Άλλωστε ως συνθέτες μας αρέσει να αναμειγνύουμε διαφορετικά στοιχεία και να τα φιλτράρουμε μέσα από τη δική μας αισθητική άποψη.
Αν έπρεπε να συνοψίσετε το «Passenger» με τρεις ή τέσσερις το πολύ λέξεις ποιες θα ήταν αυτές;
Συναίσθημα, λυρισμός, στοχασμός, ανατροπή.
Έχετε δεχθεί επιρροές από το ρεύμα του μινιμαλισμού, με την ευρύτερη και όχι μόνο την τυπική έννοια του;
Είναι αλήθεια ότι σε κάποια σημεία χρησιμοποιούμε μινιμαλιστικά στοιχεία όπως για παράδειγμα επανάληψη φράσεων, επαναλαμβανόμενα μοτίβα ή steady drones αλλά όχι σε τόσο μεγάλο βαθμό.
Το ότι σε ελάχιστα κομμάτια σας τον πρώτο ρόλο έχει ο ρυθμός οφείλεται στη φύση του σχήματος ή είναι συνειδητή και σταθερή άποψη σας να πρωταγωνιστεί πάντα η μελωδία δίχως τίποτα να αποσπά την προσοχή από αυτήν;
Η μελωδία σίγουρα πρωταγωνιστεί, παίζει πρωτεύοντα ρόλο σε πολλές συνθέσεις μας και δίνεται η εντύπωση μιας ελεύθερης μουσικής ροής αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι απουσιάζει ο ρυθμός. Άλλωστε στο τελευταίο album μας, όπως και στα προηγούμενα, τα κομμάτια καθορίζονται με πολύ συγκεκριμένες ρυθμικές αγωγές, για παράδειγμα στο ομότιτλο υπάρχουν τέσσερεις διαφορετικές ρυθμικές αγωγές. Μικρή εξαίρεση που δεν ακολουθεί ρυθμική αγωγή (free time) για συγκεκριμένους λόγου) είναι το «Paramorphosis» το οποίο παρεμπιπτόντως στηρίζεται σε ιδιαίτερες multiphonics τεχνικές στο τενόρο σαξόφωνο. Πάντως είναι αλήθεια ότι ο ρυθμός δεν καλύπτει τη μελωδία στη μουσική μας. Ωστόσο δεν υπάρχει καμία συνειδητή ή σταθερή/αδιάλλακτη άποψη η οποία να περιορίζει οποιαδήποτε συνθετική μας διαδικασία ή ιδέα εκτός από το ότι να μας εκφράζει κάθε έργο που δημοσιοποιούμε.
Τελικά τι το τόσο «μαγικό» υπάρχει για εσάς στην σχέση ενός πνευστού και ενός νυκτού οργάνου;
Συναίσθημα και ευαισθησία. Το πιο βασικό άλλωστε είναι το πώς χειρίζεται ο/η μουσικός το όργανο του/της και πόση μουσικότητα τον/την διακρίνει.
Σκοπεύετε να παρουσιάσετε ζωντανά το «Passenger» με μια σειρά συναυλιών ή θα υπάρξουν μόνον λίγες επιλεγμένες εμφανίσεις;
Το καλύτερο για εμάς, για να μην πούμε το ιδεώδες, είναι ένα έργο να παρουσιάζεται σε μια σειρά συναυλιών και στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Όλες θα πρέπει να είναι στοχευμένες και οι χώροι που θα φιλοξενήσουν εμάς και την μουσική μας να μπορούν να τα υποστηρίξουν. Είναι στα άμεσα πλάνα μας να παρουσιαστεί το «Passenger» και να υποστηριχθεί ζωντανά η πρόταση μας.
Και τα προσεχή σχέδια σας; Υπάρχουν ήδη ιδέες ή και κάποια κομμάτια για τον επόμενο δίσκο;
Ήδη ετοιμάζουμε την ηχογράφηση δύο διαφορετικών albums. Το ένα θα περιλαμβάνει έργα του Μότσαρτ, ένα μέρος του έχουμε παρουσιάσει στο Mozarteum Hellas καθώς και στη Σλοβενία στο φεστιβάλ κλασικής μουσικής του Bled τον Ιούλιο του 2023. Θα προεκτείνονται σε ένα αυτοσχεδιαστικό περιβάλλον λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι ο ίδιος ο Μότσαρτ ήταν ένας κορυφαίος αυτοσχεδιαστής, στα έργα του και όχι μόνον. Το δεύτερο θα περιλαμβάνει εξολοκλήρου νέες συνθέσεις μας.
Από τη μέχρι τώρα διαδρομή των Dilemma είμαι σίγουρος ότι αξίζει να τα περιμένουμε και αυτά με πολύ ενδιαφέρον.
