Το παιδί πέφτει και χτυπάει, αλλά δεν φαίνεται να πονάει. Το παρακολουθείς από το παγκάκι της παιδικής χαράς και καταλαβαίνεις ότι όλα είναι υπό έλεγχο. Αποφασίζεις να μην παρέμβεις, θέλοντας να δεις πώς θα το διαχειριστεί μόνο του. Εκείνο σηκώνεται, κοιτάζει το ποδαράκι του και σε αναζητά με το βλέμμα του. Πλησιάζει προς εσένα με ηρεμία και μόλις σε κοιτάζει, αρχίζει να κλαίει. “Πονάω πολύ, μαμά”. Όταν αντιλαμβάνεται ότι δεν ανησυχείς (γιατί αν υπήρχε σοβαρός πόνος, θα το είχες ήδη καταλάβει), αρχίζει να υπερβάλλει και να λέει ψέματα. “Έπεσα από την κούνια (όχι) και γύρισα το πόδι μου, έχω αίματα και δεν μπορώ να το πατήσω!” Γιατί ξαφνικά αντιδρά έτσι;
Η εξήγηση είναι απλή και αναμενόμενη. Ναι, επιδιώκει να τραβήξει την προσοχή σου. Αλλά γιατί; Γιατί χρειάζεται τόση προσοχή για μια απλή γρατζουνιά; Διότι αυτό που δεν έλαβε από εσένα δεν είναι μόνο η προσοχή, αλλά κυρίως η επιβεβαίωση των συναισθημάτων του.
Για να το κατανοήσεις καλύτερα, σκέψου μια κατάσταση που μπορεί να βιώσουν οι ενήλικες. Φαντάσου ότι τηλεφωνείς σε μια φίλη σου μετά από μια δύσκολη μέρα και της λες: “Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, έριξα και όλο τον καφέ πάνω μου”. Εκείνη μπορεί να σου απαντήσει: “Μην ανησυχείς, δεν είναι και τίποτα” ή “Πέρασε, δεν πειράζει”. Σε αυτή τη στιγμή, νιώθεις ότι δεν κατανοεί καθόλου πόσο δύσκολα τα πέρασες. Θέλεις να της πεις: “Όχι, δεν καταλαβαίνεις, ο καφές ήταν καυτός και με έκαψε” και αν χρειάζεσαι λίγο παραπάνω φροντίδα, ίσως να προσθέσεις “είμαι τώρα στον γιατρό”. Ναι, μπορεί να είναι υπερβολικό και συνήθως δεν το κάνεις, αλλά επιθυμείς να λάβεις την αντίδραση που περίμενες. Την επιβεβαίωση που χρειάζεσαι.
Τα παιδιά ακολουθούν την ίδια συμπεριφορά. Αναζητούν προσοχή, φροντίδα και επιβεβαίωση. Δεν είναι ψεύτες, απλώς επιθυμούν να τους πιστεύουν. Αν αισθανθούν ότι δεν λαμβάνουν αυτά που χρειάζονται, θα καταφύγουν σε υπερβολές.
Τι μπορούμε να κάνουμε αν το παιδί μας αντιδρά με αυτόν τον τρόπο; Αποφύγετε να το καθησυχάσετε με φράσεις όπως “δεν συνέβη τίποτα, είσαι καλά”. Αντίθετα, εκφράστε του συναισθήματα που θα το βοηθήσουν να νιώσει κοντά σας: “Σε καταλαβαίνω, πρέπει να πονάς πολύ”.
