Σύμφωνα με την Αμερικανική Κτηνιατρική Εταιρεία (AVMA), ένα στα τέσσερα τηλεφωνήματα που δέχεται το Τηλεφωνικό Κέντρο Δηλητηριάσεων των Ζώων (Animal Poison Control Center – APCC) του οργανισμού American Society for the Prevention of Cruelty to Animals (ASPCA) αφορά την κατανάλωση ανθρώπινων φαρμάκων από κατοικίδια.
Σύμφωνα με το APCC τα πιο συχνά φάρμακα για τα οποία δέχονται τις περισσότερες κλήσεις από ιδιοκτήτες ανήκουν στις παρακάτω κατηγορίες:
• Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ)
Αυτά τα κοινά, μη συνταγογραφούμενα, φάρμακα τα έχουμε οι περισσότεροι στο φαρμακείο μας και είναι η ιβουπροφένη (π.χ. Nurofen, Brufen, Algofren κλπ) και η ναπροξένη (π.χ. Naprosyn, Momender). Είναι φάρμακα ασφαλή για τον άνθρωπο, όμως ακόμα και ένα χάπι μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στα κατοικίδια. Μικρότερα ζώα όπως σκύλοι, γάτες, πουλιά, ίκτιδες και κρικητοί μπορούν να εμφανίσουν σοβαρά έλκη στον πεπτικό σωλήνα μέχρι και νεφρική ανεπάρκεια. Η γνωστή σε όλους μας παρακεταμόλη ή ακεταμινοφένη (π.χ. Depon, Panadol) είναι ένα κοινό φάρμακο που απαντάται σε κάθε σπίτι. Μολονότι είναι ασφαλές φάρμακο για παιδιά και ενήλικες, δεν είναι το ίδιο για τα κατοικίδια. Η κατάποση ακόμα και μιας μικρής δόσης από τη γάτα μπορεί να προκαλέσει διαταραχή των ερυθρών αιμοσφαιρίων, που οδηγεί σε αδυναμία μεταφοράς του οξυγόνου στους ιστούς. Σε μεγάλες δόσεις, οι σκύλοι μπορούν να πάθουν το ίδιο καθώς και ηπατική ανεπάρκεια.
• Οπιοειδή
Η τραμαδόλη (π.χ. Tramal, Oxxalgan, Tradol κλπ) είναι αναλγητικό οπιοειδές. Ο κτηνίατρος μπορεί να το συνταγογραφήσει για το κατοικίδιο σας, αλλά στην κατάλληλη δόση για αυτό. Η υπερδοσία της μπορεί να προκαλέσει καταστολή ή υπερδιέγερση, αποπροσανατολισμό, αταξία, έμετο, μυϊκό τρόμο και επιληπτικές κρίσεις. Η λοπεραμίδη (π.χ. Immodium, Νeo-Septol) είναι ένας αγωνιστής των οπιοειδών που χρησιμοποιείται ως αντιδιαρροϊκό φάρμακο. Βρίσκει εφαρμογή στην αντιμετώπιση της οξείας και χρόνιας διάρροιας, καθώς και για την ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου. Η υπερδοσία στο σκύλο μπορεί να προκαλέσει έμετο, δυσκοιλιότητα, παραλυτικό ειλεό και νευρικά συμπτώματα κυρίως σε σκύλους της φυλής Collie. Σοβαρότερα προβλήματα είναι η εκδήλωση παγκρεατίτιδας που μπορεί να αποβεί μοιραία για το ζώο. Στη γάτα μπορεί να προκαλέσει υπερδιέγερση.
• Βενζοδιαζεπίνες (Αγχολυτικά-Υπνωτικά)
Μήπως το κατοικίδιο σας έχει άστατο ύπνο ή φαίνεται τρομαγμένο; Σε καμία περίπτωση μη χορηγήσετε αυτά τα φάρμακα που χορηγούνται για την αντιμετώπιση του άγχους και της αϋπνίας στον άνθρωπο, καθώς το κατοικίδιό σας μπορεί να εμφανίσει εντελώς αντίθετα αποτελέσματα. Οι σκύλοι μπορεί να εκδηλώνουν νευρικά συμπτώματα και ταχυκαρδία, ενώ οι γάτες μπορούν να καταλήξουν με ηπατική ανεπάρκεια αν καταναλώσουν συγκεκριμένες μορφές βενζοδιαζεπινών. Συνήθως προκαλούν υπνηλία και αταξία, ενώ μπορούν να ελαττώσουν την αρτηριακή πίεση και να προκαλέσουν αδυναμία και κατάρρευση. Προκαλούν ακόμα αποπροσανατολισμό και δύσπνοια. Τέτοια φάρμακα είναι η αλπραζολάμη (π.χ. Xanax, Saturnil κλπ), η ζολπιδέμη (π.χ. Hypnonorm, Kalinicta, Oniria κλπ) και η κλοναζεπαμη (π.χ. Rivotril, Clonotril).
• Αντικαταθληπτικά φάρμακα
Αντικαταθληπτικά μπορούν να χορηγηθούν στο κατοικίδιό σας μόνο κατόπιν συνταγογράφησης από ειδικό κτηνίατρο. Η υπερδοσία αντικαταθληπτικών μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά νευρολογικά προβλήματα όπως επιληπτικές κρίσεις και διάφορου βαθμού μυϊκό τρόμο και ταχυκαρδία, φωνητικές εκδηλώσεις, αρτηριακή υπέρταση και υπερθερμία. Τέτοια φάρμακα είναι η ντουλοξετίνη (π.χ. Cymbalta, Xeristar, Yentreve), η βενλαφαξίνη (π.χ. Effexor, Tudor, Noretor) και η φλουοξετίνη (π.χ. Prozac). Για κάποιο αδιευκρίνιστο λόγο, στις γάτες αρέσουν πολύ οι κάψουλες της βενλαφαξίνης.
• Φάρμακα του καρδιαγγειακού
Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (αΜEA) χρησιμοποιούνται ευρέως για τη θεραπεία της αρτηριακής υπέρτασης στον άνθρωπο και περιστασιακά στα ζώα. Παρόλο που η υπερδοσία τους δύναται να προκαλέσει υπόταση, αδυναμία και ζάλη, γενικά σα φάρμακα είναι αρκετά ασφαλή, εκτός αν συνυπάρχει υποκείμενη καρδιοπάθεια ή νεφροπάθεια. Τα φάρμακα της κατηγορίας των β-αναστολέων όπως η ατενολόλη (π.χ. Neocardon, Tenormil), η καρβεδιλόλη (π.χ. Carvedilol, Carvedilen) και η μετοπρολόλη (π.χ. Lopressor) χρησιμοποιούνται επίσης για την αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης. Όμως, αντίθετα με ότι συμβαίνει με τους ΑΜΕΑ, η παραμικρή κατανάλωση αυτών των ουσιών μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στα ζώα. Η υπερβολική δόση μπορεί να επιφέρει πτώση της αρτηριακής πίεσης σε απειλητικά για τη ζωή επίπεδα, καθώς και του καρδιακού ρυθμού.
Όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς με τα πιο πάνω, τα αποτελέσματα ενός φαρμάκου στα ζώα δεν είναι κατ’ ανάγκη αυτά που θα αναμένονταν στο άνθρωπο. Πρέπει να θυμάστε πως κάθε ανθρώπινο φάρμακο δύναται να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες εάν καταναλωθεί από το κατοικίδιό σας, ακόμα και σε μικρές για τα ανθρώπινα δεδομένα δόσεις. Αν και υπάρχουν αρκετά ανθρώπινα φάρμακα που μπορούν να χορηγηθούν στα ζώα, οι φαρμακευτικές δόσεις τους δεν είναι πάντοτε τα ίδια με τον άνθρωπο. Οποιοσδήποτε λαμβάνει φάρμακα που συνταγογραφήθηκαν για κάποιον άλλον, θέτει τον εαυτό του σε κίνδυνο σοβαρής ασθένειας ακόμα και θανάτου. Το ίδιο ισχύει και για το κατοικίδιό σας.
Τρόποι για να αποφύγετε δυσάρεστες συνέπειες από την κατανάλωση ανθρώπινων φαρμάκων από το κατοικίδιό σας:
• Πάντα διατηρείτε τα ανθρώπινα φάρμακα μακριά από τα κατοικίδια σας, καλά ασφαλισμένα, σε σημεία μη προσβάσιμα για αυτά.
• Μην αφήνετε δοχεία με χάπια σε προσιτά από ζώα σημεία (θα εκπλαγείτε με το πόσο γρήγορα ο σκύλος σας θα τα εξαφανίσει).
• Αν σας πέσει κάποιο χάπι στο πάτωμα απομακρύνετέ το άμεσα.
• Εάν γνωρίζετε ή πιστεύετε ότι το αγαπημένο σας κατοικίδιο έχει καταναλώσει οποιοδήποτε είδος φαρμάκου, επικοινωνήστε άμεσα με τον κτηνίατρο σας. Μην περιμένετε να εκδηλώσει πρώτα οποιαδήποτε συμπτώματα.
• Ποτέ μη χορηγείτε ανθρώπινα φάρμακα στο κατοικίδιό σας, χωρίς πρώτα να συμβουλευτείτε τον κτηνίατρό σας.
• Τέλος, να έχετε πάντα το τηλέφωνο του κτηνιάτρου σας σημειωμένο και άμεσα προσβάσιμο σε περίπτωση που παραστεί ανάγκη.
