Το 1971, καταμεσής της χούντας, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του Ίκαρου η ποιητική συλλογή του Οδυσσέα Ελύτη «Ο ήλιος ο ηλιάτορας», με τη διαδρομή και τις περιπέτειες της Ελλάδας στους αιώνες και την ελπίδα για ένα καλύτερο και πιο φωτεινό μέλλον. Αυτή ήταν, κατά κάποιον τρόπο, η απάντηση του ποιητή στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του 1967.
Μετά από έντεκα χρόνια και μετά από τρία χρόνια εργασίας, τον Νοέμβρη του 1982, ο νέος και πολύ σημαντικός συνθέτης Δημήτρης Λάγιος παρουσίασε τη μελοποίηση ενός μέρους του έργου, μέσα από ένα δίσκο που κυκλοφόρησε από τη Minos, με τις φωνές του Γιώργου Νταλάρα, της Ελένης Βιτάλη, του Νίκου Δημητράτου και της Χορωδίας Λαμίας.
Ο μύθος λέει πως ο συνθέτης μελοποίησε περισσότερα ποιήματα του ποιητή, αρκετά ώστε να κυκλοφορήσει ένα διπλό album. Παρόλα αυτά, για άγνωστους λόγους, κυκλοφόρησε μόνο ένας δίσκος, που ολοκληρώνεται με ένα τραγούδι στο ρυθμό του τσάμικου. Αναφέρομαι βεβαίως στο περίφημο «Τρελοβάπορο», με τη φωνή του Νίκου Δημητράτου, τα επιφωνήματα «Βίρα, μάινα» του Γιώργου Νταλάρα και τη Χορωδία της Λαμίας.
Ολόκληρη η Ελλάδα σε ένα τραγούδι…
Με το «Τρελοβάπορο» και με όλους τους συντελεστές επί σκηνής, ολοκληρώνονταν οι σπουδαίες παραστάσεις του Γιώργου Νταλάρα «… και με φως και με θάνατον ακαταπαύστως» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών τον Ιούνιο του 1994. Μια σειρά παραστάσεων σε σκηνοθεσία του Κώστα Γαβρά, αφιερωμένες στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού, που επαναλήφθηκαν ένα χρόνο μετά στον ίδιο χώρο, με την ίδια επιτυχία.
Το ταξίδι του «Τρελοβάπορου» δεν σταμάτησε εδώ. Το 2015 η συνθέτης και μουσικός Angélique Ionatos (Αγγελική Ιονάτου) παρουσίασε την τελευταία της δουλειά, που κυκλοφόρησε από την Ici D’Ailleurs στη Γαλλία σε δίσκο βινυλίου και cd με τίτλο «Reste la lumière / Μένει το φως».
Σε αυτό τον δίσκο η Αγγελική Ιονάτου μελοποίησε Έλληνες ποιητές, όπως ο Κωστής Παλαμάς, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Κώστας Καρυωτάκης, ο Διονύσης Καψάλης, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Δημήτρης Μορτόγιας καθώς κι ένα ποίημα δικό της και τους τραγούδησε στην ελληνική γλώσσα.
Ο δίσκος ολοκληρώνεται με τη μελοποίησή της στο «Τρελοβάπορο» (στο εξώφυλλο με τον γαλλικό τίτλο «Le bateau fou»), ενώ αξίζει να σημειωθεί πως η Αγγελική Ιονάτος μελοποίησε άλλο ένα απόσπασμα από το έργο «Ο ήλιος ο ηλιάτορας», μέσα στο οποίο βρίσκονται οι στίχοι «Σ’ευλογημένη μέρα βγάζει το κακό», που μελοποιήθηκαν επίσης από τον Δημήτρη Λάγιο.
Το 2021 κυκλοφόρησε ένα διπλό album με την αποτύπωση της συναυλίας της Άλκηστης Πρωτοψάλτη και του Στέφανου Κορκολή στο μικρό θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου «Με τα φτερά της ποίησης» το 2012. Στο recital για φωνή και πιάνο Στέφανος Κορκολής και Άλκηστις Πρωτοψάλτη παρουσίασαν μια σειρά μελοποιημένων ποιημάτων του Οδυσσέα Ελύτη από τους Μίκη Θεοδωράκη, Ηλία Ανδριόπουλο, Δημήτρη Παπαδημητρίου, Δημήτρη Λάγιο, Μιχάλη Τρανουδάκη και από τον Στέφανο Κορκολή, ανάμεσα στα οποία και μια νέα μελοποίηση του «Τρελοβάπορου», στον ρυθμό των πέντε ογδόων, από τον Στέφανο Κορκολή…
Υ.Γ: Το «ταξίδι» του «Τρελοβάπορου» επρόκειτο να δημοσιευθεί χθες, με αφορμή τη συμπλήρωση είκοσι οκτώ χρόνων από τον θάνατο του ποιητή. Για καθαρά τεχνικούς λόγους δημοσιεύεται σήμερα…
